Marion Verhaaf
Foto van kleine luiertjes die onze haakclub voor de fotografen maakt.
Op maat voor de zwangerschapsduur.
Ik ben heel erg trots dat ik nu al een jaar deel uitmaak van de prachtige Stichting Still, samen met andere fotografen verzorg ik onder andere een laatste reportage van een overleden kindje met de ouders en eventueel broertjes en zusjes.
Ook in de Corona tijd gaan we daar mee door, een tijdlang weliswaar alleen in de ziekenhuizen en met een beperkte groep beschikbare fotografen. Maar nu kan het ook weer bij de mensen thuis, indien zij dit graag willen.
Zo af en toe krijgt de Stichting een vooraankondiging. Dat betekent dat er al gemeld wordt dat een ouderpaar op een bepaalde datum weet dat de inleiding voor een bevalling zal gaan plaatsvinden. Dat betekent overigens niet automatisch dat het kindje dan ook op die datum ter wereld komt. Soms duurt dat wat langer.
De datum maakt het soms wel makkelijker een fotograaf te koppelen aan de ouders. Niet iedereen is op stip en sprong beschikbaar, maar zo is het (ook voor de fotograaf) wat eenvoudiger in te plannen.
Zo ook afgelopen week. Ik reageerde in onze whatsappgroep en kreeg de contactgegevens van de ouders. Dan is het lijntje korter en kan er makkelijker worden afgesproken.
In het ziekenhuis fotograferen vonden zij toch iets te afstandelijk, ze wilden graag dat ik bij hen thuis zou komen. Dat was geen probleem.
Hun mooie zoontje had een chromosoomafwijking die niet met leven verenigbaar was en daarom kwam hij al met 19 weken op deze wereld. Hij lag al in een mooie glazen schaal in het water, toen ik bij hen kwam. (zie de uitleg over de watermethode). Zijn ouders spraken met zo veel liefde over hun kleine mannetje en we hadden eigenlijk direct een klik samen.
Ze vertelden veel over hun twee dochters, die er nu nog niet bij waren, over zichzelf en over hun kleine mannetje.
Intussen was ik al rustig wat foto’s aan het maken terwijl hij nog in het water lag. Mama haalde af en toe de condens van de glazen schaal af, en zo kon ik verder met het fotograferen van zijn voetjes. Omgeven door luchtbelletjes lagen deze bijna tegen de wand aan.
Gedurende onze gesprekken, kwamen ze op het afscheid. Het was nog niet duidelijk wanneer deze zou gaan plaatsvinden, de begrafenisondernemer kwam die avond nog bij hen op bezoek.
Ik vertelde dat ik met de opleiding Bewkaam Afscheidsfotografe ben gestart en dat knoopte de vader zich goed in de oren.
Na ongeveer anderhalf uur was ik klaar met fotograferen. De kraamhulp kwam intussen ook binnen. Tijd om te gaan dus. Zo konden zij in alle rust met haar praten.
De vader begeleidde me naar buiten en daar raakten we nog weer in gesprek over het afscheid. “Dat doe je dus ook?” vroeg hij. “Jazeker, ik heb nu een aantal keren een kinderafscheid mogen fotograferen.” Daarop reageerde de vader zeer positief. “Ik ga het overleggen straks en laat het je weten,” zei hij.
Toen ik thuis was, heb ik alvast twee foto’s van de reportage via de mail gestuurd naar hen. Van de voetjes zoals ik hiervoor had beschreven. Die wilden ze vast laten afdrukken en neerzetten, ze hadden het vermoeden dat niet iedereen hun kindje zou durven zien en dan zijn de voetjes al heel bijzonder. Zo omschreef zijn mama het ongeveer.
Dit was de reactie op deze foto’s:
“Heel erg mooi! Hier zijn we al heel erg blij mee. Heel erg bedankt. “
Ik kreeg inderdaad een dag later nog een whatsappbericht: “…We zouden het fijn vinden als jij foto’s zou kunnen maken van dit bijzondere en verdrietige moment. …”
We hebben een afspraak gemaakt en spreken later nog even de verdere details door.
Het voelt goed om deze beide vaardigheden met elkaar te combineren. Zo fijn als je de ouders ook in dit laatste stukje kunt steunen door je foto’s.
In tegenstelling tot de reportage die ik voor Stichting Still maak, zijn aan een afscheidsreportage wel kosten verbonden.
Je zult nooit de echte waarde van een moment weten, tot het een herinnering zal zijn.
Vanwege mijn werk voor onze plaatselijke krant, kreeg ik de gelegenheid hierin aandacht te geven aan Afscheidsfotografie. En daar ben ik heel erg blij mee.
Er rust nog steeds een taboe op deze tak van de fotografie en ik hoop hiermee toch een bijdrage te leveren aan het verwijderen van dat taboe.
Wilt u het ook lezen?
Klik dan vooral op deze link:
Afscheidsfotograaf, bijzonder vak
Bij het fotograferen van een afscheid, kom je als fotograaf dicht bij de familie. Je ziet bijzondere gebeurtenissen die zich afspelen in de tijd rond een overlijden. Ik werk als afscheidsfotograaf op gepaste afstand, maar soms mag je heel dichtbij komen.
Kinderafscheid
Zo mocht ik onlangs het afscheid van een still geboren jongetje vastleggen. Ik kende de ouders en hun familie, al ver voor deze opdracht. “Het ziekenhuis heeft ook wel een fotograaf, maar ze wil jou!” kreeg ik aan de telefoon te horen. Het voelde dan ook meteen goed om deze opdracht aan te nemen.
De week voorafgaande aan zijn afscheid ben ik bijna elke dag bij zijn ouders en familie geweest, meerdere keren per dag zelfs. Eerst in het ziekenhuis en daarna bij hen thuis. Het was erg intiem en ik werd bijna onderdeel van de familie. Daardoor kon ik echt heel dichtbij komen en dat leverde enorm veel foto’s op.
Ik kreeg na afloop het mooiste compliment dat je als afscheidsfotograaf kunt krijgen. “We hebben je totaal niet opgemerkt eigenlijk… Das niet lief zeggen, maar dat houd voor ons dus in dat je het perfect hebt gedaan! Je bent onmisbaar geweest en we zijn dankbaar voor de mooie foto’s.”
Het verdriet om hun kleine man kon ik niet onder woorden brengen, maar hopelijk spreken de foto’s voor zich.
Foto is in scene gezet, prematuurkistje is afkomstig van Amelius.
Met dank aan Ingrid Steins die voor me figureerde.
Wanneer ik voor Stichting Still op pad ga, krijg ik informatie mee over het kindje dat ik ga fotograferen. Met hoeveel weken is het geboren, waar wordt ik verwacht voor het maken van de foto’s en of er gebruik wordt gemaakt van de watermethode.
Niet iedereen kent deze term en ik wil dan ook graag uitleggen wat de watermethode nou eigenlijk is.
Watermethode?
De watermethode is eigenlijk het nabootsen van de situatie van het kindje in de baarmoeder. Daar heeft het tot aan de geboorte doorgebracht in het vruchtwater. En de naam zegt het al, water.
Als een kindje te vroeg wordt geboren, om welke reden dan ook, is water dan ook de beste omgeving voor de nog kwetsbare huid van het kindje. Deze methode wordt pas een aantal jaar toegepast, maar het is zo mooi en bijzonder om te zien!
Ik fotografeer nu bijna een jaar voor Stichting Still en tot nu toe is het nog maar één keer voorgekomen, dat er niet voor de watermethode was gekozen.
Wat zijn dan de voordelen?
De voordelen voor de watermethode zijn legio.
* In het water (‘gewoon’ koud kraanwater, met eventueel ijsblokjes) neemt het kindje de foetushouding weer aan.
* De huid van het kindje wordt lichter en mooi roze.
* Het zweeft als het ware in het water.
* Het kindje kan aangeraakt worden en omdat het er heel mooi uit blijft zien, kan familie zo makkelijker afscheid nemen.
* Foto’s maken is soms nog eenvoudiger dan uit het water. Het kan immers van alle kanten vastgelegd worden.
* Het kindje kan zonder problemen uit het water worden gehaald om even vast te houden en eventueel voorzichtig te knuffelen.
* De watermethode is erg eenvoudig. Een doorzichtige plastic of glazen bak(je) met of zonder deksel is namelijk al voldoende. En dat wordt gevuld met koud kraanwater. Het water dient elke dag een aantal keer verschoond te worden. Het bakje kan eventueel in de koelkast worden gezet, om het koel te houden. Voor elke duur van de zwangerschap zijn bakjes op maat te vinden.
* Sommige ouders vinden het heel erg mooi om kleine bloemetjes in het water te leggen, voor het fotograferen van hun kindje. Die blijven dan mooi drijven rondom het kindje bijvoorbeeld.
* Het kindje kan tot aan het moment van het afscheid in het water ‘opgebaard’ blijven.
Zelf vindt ik dit voor de ouders een heel fijne manier om het kindje te kunnen blijven bekijken. In vroeger tijden werden de kindjes in mandjes of kistjes gelegd en zo opgebaard. Met de watermethode blijven ze veel langer ‘mooi’ en verkleuren ze minder snel.
Een terloops gemaakte foto, kan op elk ander moment van enorm grote waarde zijn. Zo bleek de week na Moederdag.
Ik kreeg een appje via Stichting Still met een vraag. Of ik de foto’s van Wereldlichtjesdag op 8 december 2019 nog had opgeslagen. Ik bewaar al mijn foto’s, dus ook deze staan op een externe harde schijf. En deze maakte ik in opdracht voor mijn Opleiding Bekwaam Afscheidsfotografe.
Toen kwam de echte vraag. Of ik misschien het kleine meisje dat op de eerste rij zat, samen met haar mama’s, ook op de foto had staan. Ik wist meteen wie ze bedoelde en kon met ja antwoorden. Of ik deze foto’s dan via de mail naar hen kon sturen. Het mooie kleine meisje was namelijk overleden…
Daar was ik even stil van en velen met mij, zo zag ik onder het bericht hierover op de Facebookpagina van Stichting Still. Niet te bevatten!
Eenmaal thuis heb ik de foto’s direct verstuurd naar de Stichting. Zo kwamen ze nog diezelfde dag, bij de mama’s terecht. “Wauw” stuurde mama terug.
Vandaar de titel van dit bericht:
“Je zult nooit de echte waarde van een moment weten, tot het een herinnering zal zijn.”
In mijn werk als fotografe, krijg ik regelmatig de reactie dat men zo blij is, dat er een mooie foto van hun dierbare is gemaakt. Vooral op momenten als deze. Een foto zegt zoveel meer, dan woorden ooit zullen kunnen doen. Het haalt allerlei herinneringen naar boven en maakt gesprekken los.
Daarom ga ik graag met mijn camera op pad. Het maken van foto’s is zo ontzettend belangrijk. Niet alleen bij belangrijke momenten in het leven van wie dan ook.
Maar ook zomaar, zoals deze terloops gemaakte foto’s van dit meisje en haar mama’s.
Ik hoop dat ik hen hiermee kan steunen, in de tijd die zij nu door maken. Al zijn het er maar weinig.
Toen ik dat richting de Stichting schreef, kreeg ik dit als antwoord. “Je hebt precies genoeg gevangen.”
Dag mooi meisje, in gedachten geef ik je mama’s een knuffel.
“Waarom wij foto’s hebben laten maken van het afscheid? Nou daarom!”
Als mensen horen dat ik de opleiding Bekwaam Afscheidsfotografe volg, krijg ik nogal eens de vraag: “Waarom zou ik mijn afscheid of dat van een familielid willen laten fotograferen? Wat is de meerwaarde daarvan?”
Om daar een antwoord op te kunnen geven, ben ik op bezoek gegaan bij het gezin waar ik het afscheid van de vader heb mogen fotograferen.
Zij hadden mij de vraag al eerder gesteld, het gezin kende ik al enkele jaren. Samen herinneringen vastgelegd, vanwege de ziekte van de vader. En het was eigenlijk een logisch gevolg voor hen, dat ik dan ook zijn afscheid zou vastleggen. De vorige reportages waren verwerkt in fotoboeken en waren, vooral voor de kinderen, herinneringen aan hun vader en het gezin samen.
“We hebben alles wel in onze verbeelding, maar dat vervaagd! Met de foto’s ben je zo weer in de situatie van toen. Ook de foto’s van de heerlijke shoots die we in aanloop naar zijn afscheid hebben gemaakt. Je herinneringen vervagen en dan is het zo fijn om de albums er af en toe bij te pakken!”
Zo is het allemaal zichtbaar en makkelijker te delen met anderen.
Het laatste album met hun vader en echtgenoot, staat voor het grijpen in de serre van hun huis. Regelmatig wordt het bekeken. En daar springen dan enkele foto’s er boven uit, voor bijna elk gezinslid. Zijn vrouw krijgt geen genoeg van de foto’s van zijn gevouwen handen. “Dan voel ik zijn handen weer in de mijne, ben ik dus echt terug naar het gevoel van toen.” Maar ook de foto’s van het uit huis halen van de overledene en het plaatsen van de kist in de auto. “Die zijn mijzelf het meest dierbaar, want dat was het moeilijkste die dag,” vertelde zijn vrouw. Het feit dat ik er moest flitsen, het was namelijk vroeg in de ochtend in december, was hen niet eens opgevallen. “Dat heb ik niet gemerkt!” Als hun zoon, tijdens ons gesprek, thuis komt, pakt hij meteen het fotoalbum en stopt met bladeren bij diezelfde foto’s. “Dit was zo mooi mama!”
Er is ook een beeldopname gemaakt in het crematorium, maar die is zeker nog niet zo vaak bekeken als het album. Die pak je toch makkelijker en leg je weg als je genoeg hebt gezien.
De kinderen waren nog zo jong toen hun vader overleed. De bedoeling was dat het fotoalbum dan ook juist voor hen een soort van naslagwerk zou worden. Een herinnering vastgelegd, net zoals tijdens de andere fotoshoots samen. Je eigen herinneringen aan iemand vervagen, maar nu kunnen zij het voor altijd terug zien en zo ook teruggaan in de tijd. Zien wie er destijds naast je stonden op bepaalde momenten. Zo zag de echtgenote pas op de foto’s dat haar goede vriend rechts naast haar stond, terwijl ze altijd dacht dat hij links stond. Details van een hand op de schouder, de blik van de kinderen met zijn foto omklemd in hun eigen handen.
“Het was echt een bewuste keuze om je te vragen, om ook dit laatste stukje vast te leggen voor ons. Een verlengde van wat je daarvoor al als herinneringen met ons had kunnen vastleggen. Een naslagwerk voor onze kinderen en mijzelf. En wat zijn we allemaal blij dat we deze keuze hebben gemaakt!”
Een foto is een retourtje naar een moment, dat anders zal worden vergeten!
“En die moet dan straks zeker op mijn kist?”
Neem dan ook contact met me op via marion@marionfotografie.nl en ik stuur de informatie toe over het prachtige Project Zenna.
Marion
Vanaf begin juli 2019 mag ik mij fotografe noemen bij Stichting Still.
Best veel, hoor ik u denken.
Maar bedenkt u zich dan, dat er nog niet zo lang geleden nog werd gedacht dat overleden kindjes maar bij de moeder moesten worden weggehaald en ze deze niet eens hebben gezien. Dus ook niet weten of het een jongetje of een meisje was. Dat was beter, dacht men toen, want zo kende de moeder het kind niet, dus kon het geen band hebben en voelen. Men besefte zich helemaal niet, dat het eerste bericht van een zwangerschap al de eerste band met het kindje vormde.
Gelukkig weet men dit nu wel en worden de ouders nu goed begeleid en het kindje niet weggemoffeld. Dat is misschien ook meteen de reden waarom het taboe langzaam aan verdwijnt. Ik hoor steeds vaker: “Wat mooi dat je dit doet, was dat in mijn tijd ook maar zo geweest! Dan had ik tenminste foto’s gehad, nu is er alleen mijn eigen herinnering.”
Hoe gaan wij te werk?
Een oproep voor een reportage komt bij de Stichting binnen via het ziekenhuis of de ouders zelf. Dan wordt de oproep gedeeld in de whatsappgroep in de desbetreffende provincie, dat kan op elk tijdstip op de dag zijn. Ik zit zelf in de groep voor de provincie Gelderland. Als ik beschikbaar ben, reageer ik. Dat doe ik zo veel als mogelijk.
Dan krijg ik de gegevens van het kindje in een privéberichtje, zo kan ik mij voorbereiden op de shoot. Via onze eigen haakgroep hebben we diverse dekentjes en mutsjes tot onze beschikking, ook knuffeltjes voor broertjes/zusjes. Ik neem mee wat van toepassing is voor de shoot en ga op weg naar het sterrenkindje en de ouder(s). Dat kan een ziekenhuis zijn maar soms is met kindje al thuis en ga ik daar heen.
In mijn voorbeeld ga ik van een ziekenhuisbezoek uit.
Het liefst bespreek ik eerst wat ik ga doen en wat zij bijvoorbeeld zelf graag op de foto’s terug willen zien. Soms is het allemaal zo ingrijpend geweest, dat ze alles maar over zich heen laten komen en ik dan maar gewoon begin.
Ik maak foto’s van het kindje, met de ouders en eventuele broertjes/zusjes. Tussendoor laat ik foto’s zien op het schermpje van de camera. Zo hebben zij alvast een indruk. Daarbij let ik vooral op details, de handjes en voetjes, oortjes, neusje en mond.
Als laatste fotografeer ik een formulier waarop zij hun gegevens hebben genoteerd, zo is duidelijk welk kindje hier is gefotografeerd. Hierop heb ik mijn naam, de datum en de locatie genoteerd.
Iedere keer/situatie is anders, ieder mens is anders en gaat op haar/zijn manier om met verdriet.
Het lijkt me bovendien voor iedereen duidelijk, dat de de foto’s die ik hiervoor maak, niet geplaatst worden op mijn website! De foto hierboven is van de Stichting.
Still fotografie is werkzaam in heel Nederland. Ik val zelf in de groep van de provincie Gelderland, met soms een uitstapje naar de aangrenzende provincies.
Stichting Still is voor dringende aanvragen 24/7 bereikbaar op het telefoonnummer: 06-333 6969 7
Op de website Stichting Still kunt u ons ook ondersteunen via een donatie. Zo kunnen wij ons blijven inzetten voor deze prachtige Stichting.
Alvast dank hiervoor!
Daarna heb ik hen vaker mogen vastleggen bij mijlpalen die zij niet hadden gedacht te mogen meemaken. Making memories, daar ging het vooral om. Een vriendschap groeide.
Hier hoefde ik niet lang over na te denken, ook dit zal ik met liefde voor hen doen! Ze hadden het al goed voor ogen, hoe zij dit vastgelegd wilden hebben.
Hij maakte het me makkelijk, met een glimlach om zijn lippen!
Zijn kinderen raakten hem nog even aan, zijn vrouw poetste zijn bril en streelde zijn gezicht. Het plaatsen van de knoppen op de dichte kist.
Zijn gezin begeleidde hem naar de auto, zijn vrienden droegen hem het crematorium in. Toespraken, hand op de schouder, de foto van hem in de handen van de kinderen.
Het samenzijn in zijn favoriete kroeg met lekkere gehaktballen ter afsluiting. Ik heb het vastgelegd zoals zij en ik het voor ogen hadden. Vooral met veel respect voor allen.
Bij mij nu wel en dit ga ik vaker doen. En dat heb ik ook gedaan, inmiddels heb ik meerdere keren een afscheid mogen vastleggen.
In januari 2020 ben ik gestart met de opleiding Bekwaam Afscheidsfotografe bij Boukje Canaan. Ik zal deze tak van fotografie dan ook vaker gaan beoefenen!